Elektronische netwerken, waaronder internet, fungeren in toenemende mate als handelskanaal. Een groeiend aantal goederen en diensten - variërend van industriële componenten, software, boeken, muziekfragmenten tot persoonlijke adviezen - kan langs elektronische weg worden besteld. De meeste zichzelf respecterende bedrijven en organisaties beschikken inmiddels over een eigen website. Steeds meer individuen hebben toegang tot de Elektronische Snelweg.

Elektronisch zakendoen of E-commerce - het onderwerp van deze studie - is echter meer dan alleen een nieuw distributiekanaal of het elektronisch afhandelen van commerciële transacties met derden. E-commerce wordt door het ministerie van Economische Zaken omschreven als het geheel van zakelijke handelingen (door bedrijven, consumenten en overheden) dat elektronisch wordt uitgevoerd ter verbetering van de efficiency en effectiviteit van markt- en bedrijfsprocessen (Nationaal Actieplan Electronic Commerce, Ministerie van Economische Zaken, 1998). Het gaat zowel om interne bedrijfsprocessen als om bedrijfsprocessen die de interactie met derden ondersteunen.

Evenals andere nationale en internationale organisaties (bijvoorbeeld EU, OECD1, EITO) buigt het Ministerie van Economische Zaken zich over de vraag hoe E-commerce - en ruimer de digitale of netwerkeconomie - moet worden gedefinieerd en meetbaar kan worden gemaakt. Ze heeft dan ook het voornemen te komen tot een E-commerce monitor. Het streven is daarmee te komen tot een accuraat, up to date inzicht in de feitelijke ontwikkeling en betekenis van E-commerce voor de Nederlandse economie. Met het oog hierop is een consortium van Dialogic Innovatie & Interactie, TU Delft (Delft Initiative for Telematics-based Systems Engineering, DITSE) en het Electronic Commerce Platform Nederland (ECP.NL) gevraagd een advies uit te brengen over de opzet van een dergelijke monitor.

De digitale economie krijgt nu vorm. Het gaat daarbij om het realiseren van de potentie van ICT over de volle breedte van de economie, en om het slim anticiperen op mogelijke barrières en onverwachte effecten. Het gevaar is reëel dat met het huidige meetinstrumentarium de omvang en effecten van die opkomende digitale economie slechts ten dele in statistische termen kunnen worden ´gevangen´. Het is daarom raadzaam het statistisch apparaat en de wijze van meten geleidelijk aan af te stemmen op de veranderende onderliggende economische structuren en processen. Wij zien het meetbaar maken van een verschijnsel als E-commerce dan ook vooral als een eerste opstap naar het veel omvattender doel van het meten van de digitale economie.

Bij wijze van samenvatting is de denklijn en de analyse die in de rapportage aan de orde kwamen in 22 punten (conclusies, keuzes en adviezen) vervat.